Monday, December 15, 2008

استفاده یا سواستفاده؟

هادی در وبلاگش مطلبی داشت درباره سواستفاده از عکس کودکان بر روی جلد مجلات زرد که با استقبال نسبتا زیادی از طرف خوانندگانش همراه بود. من با نظریاتی که در آن پست عنوان شده و کامنتهای مربوطه موافق نیستم که علتش را توضیح خواهم داد.از آنجایی که مطمئن نبودم صاحب وبلاگ راضی به انتشار این مطالب باشد ترجیح دادم نظر خودم را در اینجا بیان کنم. قبلا بگویم که بدون توجه به اینکه هادی و بقیه خوانندگانش چه نظری درباره من دارند، در حدی که او را از نوشته هایش می شناسم به درستی نیتش اعتقاد دارم و به او و به خوانندگانش احترام می گذارم. منظور این بحث هم تبادل آرا است و نه نقد شخصیت افراد.

اول اینکه من نه علاقمند مجلات زرد هستم و نه آنها را می خوانم. چند بار نگاهی به این مجلات انداخته ام و مطالبش به نظرم جالب نیامده است. اما با دیدگاهی که این مجلات را مطلقا مضر می داند و چون "عوام پسند هستند" بد هم هستند مخالفم. این البته خارج از بحث سو استفاده از کودکان است و بنابراین بعدا در باره آن خواهم نوشت.

موضوع سواستفاده از کودکان از نظر هر انسان عادی غیرقابل قبول است و در این مورد بحثی نیست. مصادیق شناخته شده آن هم مورد توافق است. سواستفاده جنسی، احساسی یا فیزیکی از کودکان خلاف حقوق بشر است که قاعدتا باید مبنای همه قوانین دیگر باشد.


موضوع اختلاف، گسترش بدون شرط عنوان سواستفاده به هر فعالیتی است که کودکان در آن دخیل باشند است.

این بخشی از نوشته است:

" نگاه کنید. گرچه اگر ساکن ایران هستید در سال‌های اخیر بارها چنین چیزی دیده‌اید. این کارمصداق بارزی سوءاستفاده از تصویر کودک است؛ زیرا آرایش زننده، فیگور ناخوشایند و لباس نامناسب برای جذابیت بخشیدن به کالا و فروش مطالبی سخیف به کار رفته است (مطالب درج شده در این مجله را نخوانده‌ام اما ترکیب کلمات خون، قبر، روح و قرمز نشان می‌دهد که چه معجونی ساخته شده است). گمان می‌کنم که سوء‌استفاده از کودک در بسیاری از کشورهای جهان عملی مجرمانه باشد"

کم دانشی مرا به بزرگی خودتان ببخشید ولی من نمی توانم بفهمم چرا این عکس سو استفاده است؟ معیار زننده بودن آرایش چیست؟ چون باعث شده است کودک زیباتر شود زننده است؟ ممکن است ما آرایش را برای بزرگسالان هم کاری مزخرف بدانیم ولی این لزوما عقیده همه نیست. چه چیز این فیگور ناخوشایند است؟ به نظر زیبا می آید. لباس نامناسب؟ از چه لحاظ نامناسب است؟ این لباسی است که بیشتر بچه ها در این سن می پوشند.

آیا این عکس زیبا برای جذب مشتری انتخاب شده؟ بله. آیا بچه آرایش شده تا زیباتر دیده شود؟ بله. آیا فیگور خاصی در عکس انتخاب شده تا موضوع عکس جذابتر شود؟ بله. اصولا اینها همه کارهایی است که کسی انجام می دهد تا مجله اش پر فروشتر باشد. این استفاده است و تا اینجا من سو استفاده را نمی بینم. آیا این عکس پیشنهاد یک حالت از نظر جنسی جذاب را می دهد؟ به نظر من نه. بین استفاده و سواستفاده از کودک مرز مشخصی است و آن مرز هر نوع صدمه روحی یا جسمی به کودک است. من نمی توانم بفهمم کجای این کار به کودک صدمه می زند. برای خیلی از بچه ها داشتن عکسی روی یک مجله یک آرزوست و می تواند منشا اعتماد به نفس و خودباوری در آینده باشد. تمام کامنتها هم با این پیش فرض هستند که موضوع سو استفاده بدیهی است. ضمن احترام به نظر همه ایشان باید بگویم که برای من این موضوع بدیهی نیست.

در سوی دیگرداستان البته خوانندگان و خریداران این مجلات هستند. یک احتمال که این کار به سواستفاده تبدیل شود این است که خوانندگان این مجلات را با نیت سوء خریداری کنند و به دیده سوء نگاه کنند. واقعا چقدر این موضوع محتمل است. تا جایی که من دیده ام خریدار و خواننده این مجلات بیشتر خانمهای خانه دار هستند که برای پر کردن اوقات فراقتشان از این مجلات استفاده می کنند. ممکن است من و شما از مطالبی که در این مجلات هست خوشمان نیاید یا آنرا مضر هم بدانیم اما این مجلات هستند و مشتری هم دارند وآنها هم لزوما با نبود این مجلات شکسپیر نخواهند خواند. دیگر اینکه با این حجم مطالب مستجهن نگاری در اینترنت کسانی که با نیت سو به این موضوعات می نگرند منابع گسترده تری از عکس روی جلد یک مجله زرد دارند.

در همه جای دنیا قوانینی برای حمایت از حقوق کودکان وجود دارد. شاید مهمتر از عکس، بازی در فیلم باشد که در بسیاری از کشورها مثل آمریکا با محدودیتهای زیادی چه از نظر ساعت کار و چه از نظر موضوع کار و همچنین از نظر تاثیری که روی تحصیل و سایر فعالیت های کودک دارد همراه است. و البته مثل هر نوع بچه دیگری این کودکان هم می توانند خوب یا بد تربیت شوند و فعالیت هایی نظیر بازی کردن در فیلم یا مدل بودن در عکس منشا خوب و بد برایشان باشد. این فعالیت ها بدون پیش شرط و در نظر گرفتن شرایط خود به خود به سو استفاده منجر نمی شوند.

جدای ازدلایل من که ممکن است مورد قبول باشد یا نباشد، موضوع بحث بدون تحلیل به نتیجه گیری رسیده و مورد توافق قرار گرفته است. فرض بر این که نویسندگان نظری کاملا صحیح داشته باشند، برای راه انداختن موجی جهت مقابله با آنچه سو استفاده خوانده شده لازم است با دلایل محکمتری خواننده را با خود همراه نمود.

9 comments:

Anonymous said...

باهات مخالفم رفیق، برای آدم بالغ (بالای ۱۸ سال) آرایش کردن که سهله، پورن بازی کردن هم اشکالی نداره، چرا که بالغه و آماده به یراق و مسئول کار خودش. اما هر چیزی که بچه ها رو (اونم چار پنچ ساله) بخواد «سکسی» نشون بده (حتی بدون غرض) به نظر من مشکل داره و اگه غیر قانونی نباشه بسیار چندش آوره. متاسفانه نه فقط توی ایران که حتا توی امریکا هم این عادت زشت که بچه ها رو به شکل آدم بزرگ در میارن یه چیز نسبتا عادیه (فیلم
little miss sunshine
رو اگه ندیدی حتما ببین). حرف هم اگه بخوای بزنی چماق معصومیت بچه ها رو توی سرت میکوبن و میگن «مگه به خودت شک داری»؟ (که در جواب باید گفت بعله، من بعنوان یک شامپانزه نر که ساختار ذهنی اش از صدقه سر میلیونها سال تکامل و اسپرم افشانی معطل چًششه به خودم و جملگی آقایون شک دارم).
در ضمن فکر میکنم خانمهای خانه دار مجله رو برای الگوهای حیاطی و مقاله هاش میخرن، نه عکس روی جلدش.

ADal said...

با این حرفت موافقم که سکسی نشون دادن بچه چندش آوره. به نظر من ولی این موضوع در مورد این مجلات صدق نمی کنه. من آدم درب و داغون و مریض دیدم ولی ندیدم کسی این مجلات را برای دیدن عکس روش بخره. نمی گم که نیست ولی من ندیدم. اگه کسی اینقدر مریض باشه اینترمت پر از این چیزاست. ضمنا در برابر حق کشی هایی که توی قوانین ما در رابطه با بچه ها هست این موضوع جزییه. اینکه پدر یک بچه می تونه شکنجش بده و از دست قانون در بره شرم آور تر از عکس روی مجله ای که یک عده معدود می خونند. و هنوز هم نمی تونم قبول کنم صاحبان این مجلات قصدشون سکسی نشون دادن بچه ها باشه. زیبا بله ولی سکسی اتهام سنگینه. بگم که من از این آدمها تا حالا یکیشون رو هم ندیدم. اگه کسی دیده و مثالی داره بگه.

Anonymous said...

این که اگر دنبال این تصاویر هستند برن تو اینترنت درست نیست به نظرم! چند درصد مردم به اینترنت دسترسی دارن و جند درصد مجله دم دستشونه ! به نظر من هم تو این بحبوحه استفاده ابزاری از زنان که تو ایران باب شده ..بچه های معصوم قربانی خود خواهی ها و پز دادن های والدین شدن . عکس هنرپیشه و زن و مرد زیبا روی جلد مجله بنا بر تایید عقلانی بالای سن قانونی خودشونه ولی اون بچه وقتی بزرک میشه شاید دلش نخواد که عکسش تو آرشیو اون مجله باشه !

ADal said...

این حرف آخری همانقدر درسته که بگیم بچه وقتی بزرگ شد از نحوه سرمایه گذاری پدر مادرش یا قیمش راضی نیست. تا وقتی بچه به سن قانونی نرسیده قیمش براش تصمیم می گیره. بحث اینه که آیا این تصمیم درسته یا نه.
راستش من آنقدر هم اصرار ندارم که این چیزی که می گم درسته ولی متقاعد نشدم که این تصاویر با نیت بد (به طور خاص جنسی) منتشر می شه و خریده می شه

Anonymous said...

درباره حق تصمیم گیری والدین باهات موافقم (تا جایی که خلاف قانون نباشه). اما درباره کامنت قبلیت:
مگه حتما باید شما همه چیز رو ببینی تا وجود داشته باشه یا زیاد باشه؟ اصلا به درک که یارو عمله هه توی مستراحش چه گهی میخوره، مهم نفس تجاوز به حریم معصومانه بچه است با نشون دادنش به شکل یک کالای جنسی؛
ژست و لباس باز زنونه با ماتیک و آرایش غلیظ برای دختربچه چهارساله تمرکز روی جنبه جنسی/سکسی شه دیگه، وگرنه کدوم بچه ای رو با این شمایل توی خیابون یا مهمونی یا حتی تلویزیون میبینی؟
مسلمه که برای هر چیزی همیشه حالت بدتری هم وجود داره، ولی این دلیل نمیشه که تا وقتی قتل توی جامعه هست دزدی آزاد باشه.
اصلا چرا دسترسی به اینترنت رو میگی، من میگم اگر مجله پورن رو هم کنار این مجله آزادانه بفروشن باز هم نباید عکس یه بچه خردسال با این وضع چاپ بشه. جدا از این، نشون دادن دختربچه به شکل زن بالغ میتونه عواقب اجتماعی جدی داشته باشه، مثلا من شک ندارم که مواردی مثل
JonBenét Ramsey
وجود نمیداشت یا حداقل خیلی کمتر میبود اگه مسخره بازیهایی مثل مسابقات
beauty pageant
یا مجلاتی مثل این نبودن و این «جنبه» بچه ها رو نشون نمیدادن)
در ضمن شک نداشته باش که در جامعه ای که نشون دادن موی کله زن بالغ غیر قانونیه، مجلاتی با چنین عکس روی جلدی در خوشبینانه ترین حالت با نیت «به چشم اومدن» و فروش منتشر میشه، و دوستانی که ازین راه نون میخورن خیلی بهتر از من و تو میدونن چطوری توی اون برهوت آب و رنگ از آب گل آلود ماهی بگیرن

ADal said...

این آدمها را ندیدم" جمله خبری بود و برمی گشت به منتشر کننده های مجله. منظورم این بود که من به خاطر اینکه ناشر خاصی را می شناسم از این آدمها دفاع نمی کنم. و اینکه گفتم اگه کسی میشناسه بگه یعنی واقعا اگر کسی هست که ناشر یکی از این مجلات را شخصا می شناسه اطلاعاتش را به اینجا اضافه کنه.
من هیچ وقت همچین چیزی را تایید نمی کنم که تا قتل هست بیخیال دزدها بشیم. اما اگر چیزی غلط نیست نباید به خاطر اینکه ممکنه عده ای هم ازش سو استفاده کنند محدود بشه هر چند که ما ازش خوشمون نیاد. همیشه عده ای هستند که از بهترین قوانین هم سو استفاده کنند چه برسه به این مورد. ضمنا خیلی جنایات دیگه هم اتفاق افتاده که دلایل دیگه داشته. با این استدلال باید خیلی از فعالیت های دیگه هم محدود بشه.
من واقعا معتقدم با استانداردهای ایران هم این عکس ها سکسی نیست. شایدم من زیادی پپه ای به موضوع نگاه می کنم اما هرچی به آدمهای معمولی اطرافم فکر می کنم یادم نمی آد همچین اظهار نظری درباره این عکس ها شنیده باشم. حتی از آدمهای مسن تر که حساسیت بیشتری نسبت به این چیزها دارند.
فقط نگید که توی دو سال گذشته کلا همه مملکت زیر و رو شده. قاعدتا نباید شده باشه!
در نهایت بگم که منظور من از این حرفها کم اهمیت نشان دادن حقوق کودکان نیست. منظورم اینه که انرژی روی حرفی گذاشته بشه که پخته است و گوینده با دلیل و منطق و نه بر مبنای اینکه احساسش چی میگه پی حرف را بگیره.

Anonymous said...

غلطه عزیزم، غلطه
ربطی به «استفاده» یا «سواستفاده» نداره
بچه رو ماتیک زدن و عکسهای عشوه گرانه ازش گرفتن غلطه...

همونطور که لچک و مقنعه سر دختر بچه کردن غلطه

اصلا نشون دادن بچه خردسال به شکل موجودی با «قابلیت جنسی» غلطه
چون بچه، بچه است
عقلش، جسمش، روحش، توی یه دنیای دیگه است که زمین تا آسمون با دنیای پایینتنه محور ما فرق داره

توی دنیای ما
زن بالغ رو عکس لختش رو توی دکه روزنامه فروشیها فروختن درسته

آزادی بیرون انداختن لنگ و پاچه و سر و سینه به
خانمها دادن درسته

آزادی برقع سر کردن به خانمها دادن درسته

آزادی انتخاب بین فاحشه شدن یا خواهر مقدس شدن رو داشتن درسته

اصلا هر آدم بالغ و عاقلی آزاده با پایین تنه اش و هر چی که به اونجا اشاره میکنه هر کاری میخواد بکنه

اما نشون دادن بچه خردسال به شکل موجودی با «قابلیت جنسی» غلطه

چجوری بگم که با «حساسیت» اشتباه نشه؟

Anonymous said...

سلام!
فارغ از جدلی كه در اين نظرگاه رخ داده و باز هم شاهد نظرهای موافق و مخالفی هستيم كه به هر روی، سرشاخ شده‌اند، دست‌ات درد نكند به خاطر هش‌دار به جايی كه داده‌ای.
اين را می گويم كه مسأله را بديهی فرض نكنيم.
من ضمن اين كه به قول تو از ابتدا مسأله را حل شده دانستم، به هم‌راهی پرداختم و اقداماتی هم در جهت پی‌گيری خواسته‌های هش‌داردهنده بيرون از وب هم انجام دادم. بعد مجالی پيش آمد به اجبار و چند روزی از فضا به دور بودم و امكان يافتم تا تأمل كنم.
برای من هم به تدريج اين سؤال پيش آمد كه آيا اين نمونه‌ها آيا واقعا مصداق «سوءاستفاده‌» هستند يا نه.
همين طور به اين فكر كردم كه قوانين مدنی در اين زمينه چه نگاهی دارند، خاصه در داخل كشور. كم و بيش به ياد می‌آورم كه قانونی يا تبصره‌ی قانونی‌يی وجود دارد كه سوء استفاده يا استفاده‌ی ابزاری از زنان و كودكان را در تبليغات رسانه‌يی ممنوع بر می‌شمرد، اما آن‌جا هم باب تفسير باز گذاشته شده و تعيين مصداق نشده است.
همين طور به اين فكر كردم كه در سطح جهانی معيارها چيست. اتفاقا ياد فيلمی افتادم كه يكی از نظردهنده‌گان به آن اشاره كرده: «ميس سان‌شاين كوچولو»؛ آن‌جا هم روی‌كردی انتقادی به همين مسأله شده (آرايش كودكان)، اما آن‌جا هم رضايت خانواده‌ها و بزرگ‌ترهای همين كودكان را شاهد هستيم. از طرفی، آن‌چه در فيلم ازش انتقاد نمی‌شود، هنجارشكنی شديدتر اعضای خانواده‌ی محوری داستان فيلم است كه اتفاقا طبق معيارهای سنتی حاضر بيش‌تر می‌توانند نمونه‌ی سوء استفاده تعبير شوند.
به هر حال، اين موضوع، فارغ از اين كه موافق‌ات باشم يا نه، اساسا جای بحث و مداقه‌ی فراوان‌تر دارد.
دست‌ات درد نكند به خاطر هش‌دار كه دادی و زمينه‌ی بجث و گفت‌وگو را از در ديگری باز كردی.

ADal said...

به آفتابه دار عزیز
من از اولش هم موافق بودم که عکس عشوه گرانه گرفتن غلطه.
من می گم این عکس و چیزایی شبیه این عشوه (به معنی جنسی) نیستند
صرف آرایش کردن بچه به عشوه ای بودن عکس منجر نمی شه. این موضوع البته نسبیه و بستگی به استانداردهای جامعه داره. استاندارد هم به مجموعه افراد معمولی برمیگرده.
مثلا کسی که این مباحث رو هم نشنیده باشه و مجله رو بندازی جلوش. اولین واکنش این آدم به عکس چیه؟
اگه تعداد زیادی (یعنی حتی 10-20%) برداشت جنسی از عکس کنند حرف شما درسته.
من همچین واکنشی ندیدم. اگر شماها دیدید بگید.